مجادله ابراهیم

16.خدا بسیار بخشنده است. خدا آنقدر دقیق است که هیچوقت به بندگانش ظلم نمی کند. کسی را که نهادش نیک است، هیچوقت به جهنم نمی اندازد. زمانی که فرشتگان جهت عذاب قوم لوط نازل شدند، ابتدا نزد ابراهیم رفتند و خبر فرزند دار شدن همسرش را به آنها مژده دادند.

وَلَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِیمَ بِالْبُشْرَى قَالُوا سَلَامًا قَالَ سَلَامٌ فَمَا لَبِثَ أَنْ جَاءَ بِعِجْلٍ حَنِیذٍ ﴿۶۹﴾

و به راستى فرستادگان ما براى ابراهیم مژده آوردند سلام گفتند پاسخ داد سلام و دیرى نپایید که گوساله‏ اى بریان آورد (۶۹)

فَلَمَّا رَأَى أَیْدِیَهُمْ لَا تَصِلُ إِلَیْهِ نَکِرَهُمْ وَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِیفَةً قَالُوا لَا تَخَفْ إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمِ لُوطٍ ﴿۷۰﴾

و چون دید دستهایشان به غذا دراز نمى ‏شود آنان را ناشناس یافت و از ایشان ترسى بر دل گرفت گفتند مترس ما به سوى قوم لوط فرستاده شده‏ ایم (۷۰)

وَامْرَأَتُهُ قَائِمَةٌ فَضَحِکَتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِنْ وَرَاءِ إِسْحَاقَ یَعْقُوبَ ﴿۷۱﴾

و زن او ایستاده بود خندید پس وى را به اسحاق و از پى اسحاق به یعقوب مژده دادیم (۷۱)

قَالَتْ یَا وَیْلَتَى أَأَلِدُ وَأَنَا عَجُوزٌ وَهَذَا بَعْلِی شَیْخًا إِنَّ هَذَا لَشَیْءٌ عَجِیبٌ ﴿۷۲﴾

[همسر ابراهیم] گفت اى واى بر من آیا فرزند آورم با آنکه من پیرزنم و این شوهرم پیرمرد است واقعا این چیز بسیار عجیبى است (۷۲)

قَالُوا أَتَعْجَبِینَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَکَاتُهُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ إِنَّهُ حَمِیدٌ مَجِیدٌ ﴿۷۳﴾

گفتند آیا از کار خدا تعجب مى ‏کنى رحمت‏ خدا و برکات او بر شما  باد بى‏ گمان او ستوده‏ اى بزرگوار است (۷۳)

اما بعد از آن ترس ابراهیم زایل شد، و آنوقت ابراهیم با فرشتگان در مورد قوم لوط مجادله میکرد (یُجَادِلُنَا فِی قَوْمِ لُوطٍ ). طبق قرآن و تورات، ابراهیم درباره عذاب قوم لوط با فرشتگان مجادله میکرد. ابراهیم نگران لوط و سایر ایمانداران آن شهر بود. اما فرشتگان جواب سوالات ابراهیم را به نرمی میدادند ولی در نهایت به ابراهیم گفتند که از این مجادله دست بکش زیرا عذاب خدا حتمی است.

فَلَمَّا ذَهَبَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ الرَّوْعُ وَجَاءَتْهُ الْبُشْرَى یُجَادِلُنَا فِی قَوْمِ لُوطٍ ﴿۷۴﴾

پس وقتى ترس ابراهیم زایل شد و مژده [فرزنددار شدن] به او رسید در باره قوم لوط با ما چون و چرا میکرد (۷۴)

إِنَّ إِبْرَاهِیمَ لَحَلِیمٌ أَوَّاهٌ مُنِیبٌ ﴿۷۵﴾

زیرا ابراهیم بردبار و نرم دل و بازگشت‏ کننده [به سوى خدا] بود (۷۵)

یَا إِبْرَاهِیمُ أَعْرِضْ عَنْ هَذَا إِنَّهُ قَدْ جَاءَ أَمْرُ رَبِّکَ وَإِنَّهُمْ آتِیهِمْ عَذَابٌ غَیْرُ مَرْدُودٍ ﴿۷۶﴾

اى ابراهیم از این [چون و چرا] روى برتاب که فرمان پروردگارت آمده و براى آنان عذابى که بى‏ بازگشت است‏ خواهد آمد (۷۶)

فرشتگان هم بندگان خدا بودند و از نهاد درونی ابراهیم کامل آگاهی نداشتند. آنها به ابراهیم گفتند که از مجادله دست بردارد. اما خدا ابراهیم را بخاطر سوالات و مجادلات با فرشتگان، سرزنش نمیکند؛ زیرا خدا میدانست که مجادلات ابراهیم در مورد قوم لوط بخاطر بردباری و نرم دلی اوست. خدا بهترین قضاوت کننده است. او کنه و ذات آدمیان را تشخیص میدهد و براساس آن در مورد افراد قضاوت میکند. این حادثه نشان میدهد که آدم باید همیشه دنبال حقیقت باشد و بعضی امور را به چالش بکشد. خدا طبق رحمت فراوانش این فرد را هدایت خواهد کرد.  همانطور که ابراهیم هیچوقت از به چالش کشیدن کارها ابایی نداشت و چون خالص بود و غرض و مرضی نداشت؛ خدا او را هدایت کرد. به چالش کشیدن بعضی کارها و امور که در آن شک داری؛ به شرط عدم غرض و مرض و حزب بازی؛ عاقبت خوبی خواهد داشت. این خاصیت خوب که در ابراهیم بود؛ دقیقا مخالف عمل تقلید است که در بین مسلمانان رایج شده است. تقلید کردن در امور دینی اصلا جالب نیست و باید با طرح سوال به یقین برسید و در آن مورد جهاد  و تلاش و کوشش کنید. جهاد در راه خدا یعنی اینکه برای به یقین رسیدن خود؛ تلاش و کوشش کنید.