جاهلیت

28.برخی مراسمها در میان ما و تصمیمهای زندگی برگرفته از جهل ما انسانهاست. زنده به گور کردن دختران در جاهلیت نمونه بارز این مورد است. تعصب و افراط و تفریط نسبت به وقایع پیش آمده در زندگی برای ما، میتواند ما را به دوران جاهلیت ببرد.  شاید زیاد شنیده باشید که پدری دخترش را بخاطر تعصبهای قبیله ای در مورد ازدواج بدون اجازه میکشد. جالب است که اینگونه وقایع مورد تایید طایفه و قوم و فامیل هم قرار میگیرد. یعنی حداقل نود درصد این وقایع، مورد تایید مردم طایفه قرار گرفته است. مثلا بعد از اینکه مردم میشنوند که فلان پدر دخترش را بخاطر ازدواج بدون اجازه کشته است؛ خیلی از مردم میگویند دستش درد نکند! به این طریق این رسم جاهلیت مورد تایید عامه مردم قرار میگیرد. بهتر است به تاریخ زنده به گور کردن دختران در جاهلیت نگاهی بیندازیم. بنی تمیم مالیات وضع شده را به پادشاه حیره نمی پرداخت، جنگ اتفاق افتاد و در نتیجه جنگ، تعدادی از فرزندان این قبیله در جنگ به دست پادشاه حیره اسیر شدند؛ اما بعد از مدتی صلح برقرار شد. بنی تمیم برای بازپس گیری فرزندان خویش رفتند؛ اما بعضی دخترها از برگشتن پیش والدین و قبیله خویش امتناع کردند و ماندن در قصر پادشاه حیره را ترجیح دادند؛ بعد از این واقعه ، تعصب قبیله بنی تمیم جریحه دار شد و آنها نذر کردند که از این به بعد دختران خویش را در همان زمان تولد زنده به گور کنند. زنده به گور کردن دختران در میان آنان رواج یافت و شیطان این کارشان را در نظرشان کار حق و زیبا جلوه داد.

کشتن دختران و یا فرزندان بخاطر نداری و یا ترس از بی آبرویی مثل چنین تعصبی است و این تعصبات از جهل و ترس از بی آبرویی! نشات میگیرد. اعراب جاهلیت فکر میکردند که زندگی و مرگ فرزندانشان دست آنهاست. زیرا آنها نسبت به موقعیت و امور خویش دچار جهل و نادانی بودند. والدین صاحب جان فرزندان خویش نیستند و نمیتوانند هر لحظه که به تعصب آنها برخورد، جان آنان را بگیرند. این یعنی آدمی باید پا را از گلیم خویش درازتر نکند. خدا محدوده  و گلیمی برای آدمی در نظر گرفته است. از این گلیم پا را فراتر بگذاری دچار تعصب جاهلیت میشوی.

إِذْ جَعَلَ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجَاهِلِیَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَأَلْزَمَهُمْ کَلِمَةَ التَّقْوَى وَکَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَکَانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا ﴿۲۶﴾

آنگاه که کافران در دلهاى خود تعصب [آن هم] تعصب جاهلیت ورزیدند پس خدا آرامش خود را بر فرستاده خویش و بر مؤمنان فرو فرستاد و آرمان تقوا را ملازم آنان ساخت و [در واقع] آنان به [رعایت] آن [آرمان] سزاوارتر و شایسته [اتصاف به] آن بودند و خدا همواره بر هر چیزى داناست (۲۶)

الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسَانٍ وَلَا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آتَیْتُمُوهُنَّ شَیْئًا إِلَّا أَنْ یَخَافَا أَلَّا یُقِیمَا حُدُودَ اللَّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا یُقِیمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا فِیمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا وَمَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿۲۲۹﴾

طلاق [رجعى] دو بار است پس از آن یا [باید زن را] بخوبى نگاه داشتن یا بشایستگى آزاد کردن و براى شما روا نیست که از آنچه به آنان داده‏ اید چیزى بازستانید مگر آنکه [طرفین] در به پا داشتن حدود خدا بیمناک باشند پس اگر بیم دارید که آن دو حدود خدا را برپاى نمى دارند در آنچه که [زن براى آزاد کردن خود] فدیه دهد گناهى بر ایشان نیست اینست ‏حدود احکام الهى پس از آن تجاوز مکنید و کسانى که از حدود احکام الهى تجاوز کنند آنان همان ستمکارانند (۲۲۹)

   همین تعصب جاهلیت گاهی باعث میشود که فرد با دلائل بسیار متقن هم واقعیت را نپذیرد. تعصبات جاهلیت مثل پرده ای روی قلب آدمی می نشیند و در نتیجه افراد حدود خدا را رعایت نمی کنند و حدود خود ساخته خویش را رعایت میکنند. جایگزینی حدود و قوانین خود ساخته بجای حدود و مرزهای تعیین شده توسط خدا؛ همان جاهلیت است.